Worden wie je bent: wat zijn jouw maskers?

Het klinkt een beetje gek vind je niet; worden wie je bent. Want je bent toch gewoon wie je bent? Je gedrag is toch wie je bent? Nee. Je bent zoveel meer.

Als mensen vroeger wel eens zeiden dat ik zo teruggetrokken was dacht ik “ik ben nou eenmaal zo”. Stilletjes en meegaand als een rubberbootje dobberend op de zee. Totdat ik erachter kwam dat dit helemaal niet is wie ik werkelijk ben – en nee – al helemaal niet wie ik wil zijn. Het was alleen slechts een ‘masker’, een ‘overlevingsstrategie’. Een wattes? Ja, een strategie, een manier om niet gekwetst te worden. Een overlevingsstrategie. Zoals mensen in de oertijd letterlijk moesten overleven, kan ons innerlijk ook kiezen om te overleven om niet gekwetst of afgewezen te worden. Vaak gebeurt dit als kind al. De een trekt zich terug, past zich aan en wordt stilletjes. Terwijl de ander zich juist groter maakt en sterk van zich afbijt. Ik viel in de eerste categorie.

Ieder gedrag heeft een positieve intentie

Als we volwassen worden, dragen we vaak nog veel van onze maskers mee die we als kind hadden. Toen effectief en met een goede bedoeling, het was namelijk wat je nodig had in de omgeving waarin je opgroeide. Het beschermt ons tegen pijn. Maar nu we ouder zijn werken die strategieën juist belemmerend. Het beperkt je om te worden wie je echt bent of wilt zijn. Ik had vaak gedachten als ‘ik kan het toch niet’, ‘ik ben niet bijzonder’ of ‘ik moet iedereen tevreden houden’ en vervolgens werd ik onzichtbaar, pleasend of liet over me heenlopen. Zo kon ik tenminste niet gekwetst worden. Het zijn oude overtuigingen die je kunt gaan geloven als je nog heel jong bent. Omdat een kind geen flauwbenul heeft wat nu waarheid is en wat niet, worden deze overtuigingen als een soort blauwprint in je hoofd vastgelegd. Deze blauwprint neem je vervolgens mee en bepaalt je reactie en keuzes in je verdere leven. Zo simpel is het dus – en ja – zo werkt het bij iedereen.

Doorbreken van patronen

Ondanks dat je dus volwassen bent, is er altijd een deel in ons dat nog reageert als het kind van vroeger – uh hoe dan – bijvoorbeeld perfectionistisch, pleasend, zelfafwijzend of overgevoelig. Gedrag zit vaak vastgeroest in patronen en het is niet zo gemakkelijk – lees verrekte moeilijk – om het oude gewoon ‘niet meer’ te doen. Zeker in onbekende of spannende situaties. Zo heb ik altijd als ik voor een groep moet presenteren – of mijn hobby zingen – weer vluchtneigingen. Mijn overlevingsmechanisme schiet aan en zegt ‘ik kan het niet’, ‘ik ben niet goed genoeg’ en ‘ren weg’. Het zijn een soort snelwegen die ooit zijn aangelegd en het is voor mij erg vertrouwd om die weg te kiezen. Je leest het goed: kiezen. We hebben een keuze. We hóeven die snelweg niet te nemen. Het is de kunst om wandelpaadjes te maken – oftewel – met nieuw gedrag te oefenen. Net zolang tot die paadjes veilige wegen worden en je die snelweg niet meer nodig hebt. Hoe vaker ik dat podium weer beklom – en ik ondervond dat het niet zo erg was als mijn hoofd mij vertelde – hoe meer ik dacht ‘ik ben goed zoals ik ben’.

Innerlijke liefde heelt

Dit was voor mij de strategie die ik mezelf moest gaan aanleren: met compassie naar mezelf kijken. Ik ging terug naar de basis, naar het pure en kwetsbare kind dat ik was. Wat vond ik leuk? Waar kreeg ik energie van? Wat maakte mij aan het lachen? Wat maakte me kwetsbaar? Ik noem het ook wel het ‘innerlijke kind’. Toen ik me hierin ging verdiepen plakte ik een foto van mezelf als 6-jarige in mijn schrift. Ik ging met haar schrijven. Ja dit klinkt een beetje gek misschien. Maar het gaf mij zoveel rust dat ik contact kon maken met dat deel van mijzelf. Met het meisje dat nog wat aandacht en liefde nodig had. Dat gezien en gehoord wilde worden. En ik ging mezelf begrijpen. Waarom ik zo teruggetrokken was. Waarom ik mezelf altijd maar aanpaste. Vanaf dat moment besloot ik, om met liefde naar mezelf te kijken – en zo voelde het echt – mijn innerlijk weer op te bouwen. Ik leerde mijn overlevingsmechanismen om te buigen. Ik zette langzaam dat masker af en durfde mezelf steeds meer te laten zien. Hoe meer liefde ik mezelf terug ging geven, hoe meer zelfvertrouwen ik kreeg. En hoe meer zelfvertrouwen ik kreeg, hoe minder ik me liet leiden door angst en die ‘oude’ gedachten mijn leven liet bepalen. Wat een bevrijding!