Last van perfectionisme? Goed is goed genoeg

Ook last van piekeren of je snel zorgen maken? Ik kan er eerlijk gezegd wel wat van. Gebeurtenissen uit het verleden herkauwen en malen over de toekomst.

Waarom doen we dat toch? Ik kom steeds tot 1 conclusie: angst en controle. Alles moet perfect gaan zodat ik maar voel dat ik ‘goed genoeg’ ben. En het grappige van dit alles is: dat is het dus nooit. Omdat perfectie niet bestaat. De vraag die ik mijzelf tegenwoordig vaak stel is: moet ik alles willen – en als ik het wil – moet het dan perfect zijn?

Mijn antwoord hierop is ‘nee’ – en ik geef toe – het heeft even geduurd voordat ik dat kon zeggen.

Alle ballen willen hooghouden

Bij ons vrouwen – zo blijkt uit onderzoek – komt perfectionisme vaker voor en dat verbaast me eigenlijk niets. Waarom? Naast een succesvolle collega, willen we ook de perfecte vriendin zijn, de perfecte moeder én de perfecte vrouw waarbij onze man elke avond gelukkig thuiskomt. Dan heb ik het nog niet eens over het perfecte huis – note to self in een verhuizing – en zo kan ik nog wel even doorgaan. We willen niet horen dat we ‘niet goed genoeg’ zijn. Deze drijfveer zorgt er daarom bij mij voor dat ik altijd heel veel ‘moet’ van mezelf. En al dat ‘moeten’ zorgt voor druk. Heel veel druk.

Verslaafd aan druk?

Laat ik eerst even zeggen dat perfectionisme – en daarmee ook de stress – opzich niet erg is. Het helpt je om de juiste keuzes te maken en het helpt je om te groeien. Stress geeft je dan die boost die je even nodig hebt om te presteren.

Maar tegenwoordig – en dat is mijn mening – is druk zijn een beetje een statussymbool geworden; als je niet druk bent dan doe je iets niet goed. Op werk plannen we onze sprints propvol en eenmaal thuis houdt het niet op. Het lijkt erop alsof we allemaal de focus hebben op onze eindeloze todo-lijst. Stress is verslavend. Als ik naar mezelf kijk voel ik mij eigenlijk ook alleen maar nuttig en belangrijk wanneer ik druk ben. Op het moment dat ik dit schrijf – al een paar dagen griep – verveel ik me zo stierlijk erg dat ik er gek van word. In plaats van denken ‘yes eindelijk even rust’, denk ik ‘ik moet iets doen, ik moet die mails beantwoorden’. En dan realiseer ik me opeens dat ik slaaf ben geworden van mijn eigen ‘moeten’. Absurd, toch?

Goed is goed genoeg

Dit beseffen is natuurlijk veel makkelijker gezegd dan gedaan. Voor mij was de belangrijkste stap om mijn verwachtingen van ‘hoe ik hoor te zijn’ te verlagen. Nu achteraf zie ik pas hoe streng ik jarenlang was voor mezelf. Perfectionisme komt vaak voort uit angst. Angst om te falen en angst voor kritiek. Ik ben al jaren fan van schrijfster Brene Brown, zij zegt:

“If I look perfect, live perfectly, and do everything perfectly, I can avoid or minimize the painful feelings of shame, judgment, and blame.”

Of jouw perfectionisme nou af en toe de kop op steekt – of een allesverslindend monster is – je kunt er vanaf komen door je mindset te veranderen van ‘wat zullen ze wel niet van me denken!?’ naar ‘ik ben genoeg’. 

Word je bewust van het geklets in je hoofd

In de periode dat ik in een dip zat en zelf hulp zocht, heb ik geleerd om het innerlijke dialoog aan te gaan. Wattes? Ja, eigenlijk een soort gesprek met jezelf. Gedachten zijn maar gedachten en ze hoeven niet waar te zijn. Je hoeft niet te luisteren naar je eigen ‘moeten’. Je kunt ze sturen en dus ook tegenspreken. Oke, maar je kunt toch niet zelf bepalen wat je denkt? Klopt, soms ontstaat er een gedachte die je de stuipen op het lijf jaagt (‘ik mag niet falen!’). Maar je kunt zelf bepalen wat je aanneemt als ‘waar’. Veruit de meeste gedachten zijn onzin. En door ze niet te geloven kun je zelf bepalen hoe je je wilt voelen. Laat al die gedachten je perfectionisme niet voeden.

Je kunt leren om net zo tegen jezelf te praten als tegen een goede vriend of vriendin: warm en begripvol.

Wist je dat mensen die wat liever voor zichzelf zijn over het algemeen ook gelukkiger zijn? Ze zijn sneller tevreden en hebben minder kans op angsten en depressie.

Leer loslaten

Ik heb mezelf aangeleerd – als ik weer eens allerlei dingen moet van mezelf – om woorden te zeggen als:

• Ik doe mijn best, meer kan ik niet doen
• Ik hoef niet alles
• Ik mag ook gewoon ‘nee’ zeggen
• Jammer dan – of gewoon – fuck it

Heerlijk om deze woorden af en toe uit te spreken en daarmee een einde te maken aan die slavernij 😉