Voor jezelf kiezen: is dat egoïstisch?

Kiezen voor jezelf…precies dat was in mijn ogen altijd een egoïstische keuze. Want vaak gaat dit ten koste van iets of iemand anders. Maar is dit ook zo? Voor jezelf kiezen is eigenlijk voor jezelf zorgen en je eigen behoeften serieus nemen.

Van jongs af aan leren we om ons aan te passen aan ‘hoe het hoort’. De een is daar gevoeliger voor dan de ander. Het voelde voor mij jarenlang comfortabel om te voldoen aan andermans verwachtingen. Zo ging ik een conflict of lelijke gezichten uit de weg. Ik was er zo goed in geworden dat mijn grenzen vervaagden en ik niet eens meer wist wat ik zelf eigenlijk wilde. Nu stel ik mezelf steeds vaker de vraag: besluit ik dit nu vanuit schuldgevoel of omdat dit het beste is voor mezelf? Zelfreflectie 2.0 noem ik het en ik deel graag mijn lessen op dit gebied.

Zorg eerst voor jezelf

We moeten éérst kiezen voor onszelf zodat we iets hebben om te geven aan anderen. ‘Ja ja dat zal wel’ hoor ik mezelf nog denken, want die uitspraak kende ik maar de essentie ervan drong nooit tot mij door. Het werkt zo: wat je niet hebt kun je ook niet geven. Als jij goed voor jezelf zorgt, dan kun je er pas écht goed zijn voor een ander. Dan ben je er omdat je het wilt en omdat je er de rust, de energie en de tijd voor hebt. Een ander – maar jij ook – voelt dit verschil. Het werkt een beetje als het zuurstofmasker in een neerstortend vliegtuig. Als ik niet eerst voor mezelf zou zorgen dan raak ik bewusteloos en dan kan ik ook mijn naasten niet meer helpen. Zo leggen we allemaal het loodje. Daar zit je dan met je goede gedrag…

Als je alles altijd weggeeft aan anderen – al je liefde, al je aandacht, al je tijd – dan blijf jij met lege handen achter. En ja, soms moet je jezelf wegcijferen. Zo is het leven. Jezelf opofferen kan ook iets moois zijn, totdat het iets lelijks wordt. Want als je het teveel doet dan blijf jij uitgeblust achter.

Van hard naar hart voor jezelf

‘Waar ben ik eigenlijk mee bezig?’ Zodra die vraag in je opkomt, ben je eigenlijk al in dialoog met jezelf. En in dat dialoog ligt de sleutel naar goed voor jezelf kunnen zorgen. Er zit echter wel een gevaar in: die innerlijke criticus. Dat vervelende stemmetje dat alles bekritiseert wat je doet en zegt. De criticus is erop uit om je schuldig en slecht te laten voelen. Ik dacht altijd dat als ik voor mezelf kies, ik een ander tekort doe. Dat is precies waarom ik nooit voor mijzelf durfde op te komen. Ik nam dan ‘meer’ en daardoor krijgt de ander automatisch ‘minder’ en dat maakte mij ‘slecht’. Dat dacht ik. Het is niet zo. Je gedachten zijn niet altijd de waarheid.

Hoor jij dat stemmetje wel eens in je hoofd en ‘moet’ je heel veel van jezelf? Onderzoek je gedachten en overtuigingen. Probeer liever voor jezelf te zijn, ga van moeten naar mogen. Zet die negatieve gedachten om in gedachten als ‘ik mag tijd voor mezelf nemen’, ‘nee zeggen is ook prima’, ‘ik moet niks’.

Hoe zou je het vinden als je beste vriend(in) deze keuze maakte?

Een goede manier om erachter te komen of je niet te streng bent voor jezelf, is om je voor te stellen dat een dierbare zoiets zou doen en jou vraagt ‘denk je dat ik dit kan maken?’ Grote kans dat je enthousiast roept ‘maar natuurlijk, dit is het beste voor jou!’. Kun je jezelf die ‘beste-vrienden-pitch’ geven? Word je eigen beste vriend. Het belangrijkste wat ik heb geleerd is het volgende: voor jezelf kiezen is niet hetzelfde als tegen de ander kiezen.

Voor jezelf kiezen doe je omdat jij het waard bent om voor te kiezen, omdat jouw gevoel belangrijk is. Als je na een lange werkweek het liefst op zaterdagavond in je joggingbroek op de bank ligt, dan is er niets mis mee om dat gewoon eerlijk te zeggen. Maar ook: als de ander zegt dat een afspraak niet zo goed uitkomt, zie dat dan niet als een afwijzing. Maar denk bij jezelf: goh wat goed dat diegene dat uitspreekt en even voor zichzelf kiest. Toen ik steeds meer open en eerlijk durfde te zijn over mijn eigen gevoel en behoefte, ging ik steeds meer merken dat de ander dat accepteert. Sterker nog: dat de ander dat de normaalste zaak van de wereld vindt.